O Defensor del Pueblo é o Alto Comisionado das Cortes Xerais encargado de defender os dereitos fundamentais e as liberdades públicas dos cidadáns mediante a supervisión da actividade das administracións públicas.
O Defensor del Pueblo é elixido polo Congreso dos Deputados e o Senado, por maioría das tres quintas partes. O seu mandato dura cinco anos e non recibe ordes nin instrucións de ningunha autoridade. Ha desempeñar as súas funcións con independencia e imparcialidade, con autonomía e segundo o seu criterio, e goza de inviolabilidade e inmunidade no exercicio do seu cargo.
Calquera cidadán pode acudir ao Defensor del Pueblo e solicitar a súa intervención, que é gratuíta, para que investigue calquera actuación presuntamente irregular da Administración pública ou dos seus axentes. Tamén pode intervir de oficio en casos que cheguen ao seu coñecemento aínda que non se presentasen queixas sobre eles.
O Defensor del Pueblo dá conta da súa xestión ás Cortes Xerais nun informe anual e pode presentar informes monográficos sobre asuntos que considere graves, urxentes ou que requiran especial atención. Trala ratificación polo Estado español do Protocolo Facultativo da Convención contra a Tortura e outros Tratos ou Penas Crueis, Inhumanas ou Degradantes, adoptado pola Asemblea das Nacións Unidas en Nova York o 18 de decembro de 2002, as Cortes Xerais atribuíron ao Defensor del Pueblo as funcións de Mecanismo Nacional de Prevención da Tortura (MNP) en novembro de 2009.
O Defensor del Pueblo, na súa condición de MNP, realiza visitas preventivas a calquera centro de privación de liberdade destinadas a detectar problemas que puidesen favorecer a impunidade das prácticas de tortura ou malos tratos. As conclusións destas visitas quedan reflectidas no informe que cada ano presenta ás Cortes Xerais e ao Subcomité para a Prevención da Tortura de Nacións Unidas, con sede en Xenebra.
O Defensor del Pueblo está auxiliado por dous adxuntos, nos que pode delegar as súas funcións
